TEZA aktualna
1. Wydanie składników majątkowych tytułem wynagrodzenia za umarzane udziały nie stanowi odrębnej transakcji, gdyż jest jedynie realizacją zobowiązania wynikającego z uchwały zgromadzenia wspólników o umorzeniu udziałów. Nabycie udziałów w celu umorzenia, niezależnie od tego, czy wynagrodzenie wypłacane jest w pieniądzu czy jest świadczeniem niepieniężnym, jest jedynie elementem składowym jednego zdarzenia cywilnoprawnego, które powinno być rozpatrywane jako całość, określanego mianem dobrowolnego umorzenia udziałów. Nie ma zatem podstaw, aby dla celów podatkowych wyodrębniać w nim dwie czynności - nabycie udziałów własnych przez spółkę i zbycie części majątku (jako wypłata wynagrodzenia). Podział taki jest podziałem sztucznym, mającym na celu wyłącznie doprowadzenie do powstania obowiązku podatkowego po stronie spółki.
2. Przychód to definitywne przysporzenie majątkowe. Źródłem przychodu może być w związku z tym odpłatne zbycie rzeczy czyli takie, w wyniku którego po stronie podatnika powstanie przysporzenie. Za przychód taki nie może być uważane nabycie własnych udziałów, które zostaną umorzone. Przeciwnie umorzenie to powoduje likwidację określonej cząstki kapitału zakładowego. Zmniejszą się wprawdzie w bilansie pasywa spółki (kapitał zakładowy), jednakże jednocześnie nastąpi zmniejszenie jej aktywów, o majątek oddany udziałowcowi jako wynagrodzenie.
3. Wypłata wynagrodzenia za umorzone udziały w formie niepieniężnej nie powinna być utożsamiana z umową sprzedaży, ani inną umową o charakterze wzajemnym. Przeniesienie składników majątkowych, stanowiące rozliczenie zobowiązania wobec udziałowca nie ma charakteru odpłatnego zbycia prawa rzeczowego. Jest ono jednostronną czynnością prawną polegającą na przeniesieniu prawa do określonych składników majątkowych na wspólnika, którego udziały zostaną umorzone na podstawie uchwały zgromadzenia wspólników.
UZASADNIENIE
Skład orzekający
Przewodniczący: Sędzia NSA Sławomir Presnarowicz (sprawozdawca).
Sędziowie: NSA Anna Dumas, del. WSA Artur Adamiec.
Sentencja
Naczelny Sąd Administracyjny po rozpoznaniu w dniu 19 lutego 2015 r. na rozprawie w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi działającego z upoważnienia Ministra Finansów od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z dnia 10 października 2012 r. sygn. akt I SA/Łd 1006/12 w sprawie ze skargi U. sp. z o.o. z siedzibą w L. na interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi działającego z upoważnienia Ministra Finansów z dnia 9 maja 2012 r. nr IPTPB3/423-50/12-2/IR w przedmiocie podatku dochodowego od osób prawnych oddala skargę kasacyjną.
Uzasadnienie faktyczne
Zaskarżonym wyrokiem z dnia 10 października 2012 r., sygn. akt I SA/Łd 1006/12, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi (dalej: "WSA") uchylił zaskarżoną przez U. Sp. z o.o. w L. (dalej: "Skarżąca", bądź "Spółka") interpretację indywidualną Ministra Finansów z dnia 9 maja 2012 r. w przedmiocie podatku dochodowego od osób prawnych. Podstawą prawną powyższego orzeczenia był art. 146 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r. poz. 270, z późn. zm., dalej: "p.p.s.a.").
Z uzasadnienia wyroku WSA wynika, że Spółka zwróciła się z wnioskiem do Ministra Finansów o wydanie interpretacji indywidualnej w zakresie stosowania przepisów prawa podatkowego. W uzasadnieniu wniosku Skarżąca wskazała, że planuje przeprowadzenie umorzenia udziałów należących do wspólnika, będącego osobą fizyczną. Umorzenie może mieć charakter dobrowolny (za zgodą wspólnika w drodze nabycia przez spółkę), przymusowy (bez zgody wspólnika - art. 199 § 1 ustawy z dnia 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych (Dz. U. Nr 94, 1037 z późn. zm., dalej: "k.s.h.") lub automatyczny (z chwilą ziszczenia się określonego w umowie spółki zdarzenia - art. 199 § 4 k.s.h.). Umorzenie nastąpi w drodze umorzenia za wynagrodzeniem. Wynagrodzenie dla udziałowca nastąpi w formie niepieniężnej, tj. spółka przekaże tytułem wynagrodzenia za umorzone udziały składnik majątkowy, stanowiący jej majątek - nieruchomość. Wartość księgowa umarzanych udziałów będzie wyższa niż wartość księgowa składnika majątkowego, jednakże wartość rynkowa składnika majątkowego odpowiadać będzie wartości umarzanych udziałów.
W związku z powyższym zadano następujące pytanie: czy w związku z umorzeniem udziałów za wynagrodzeniem w formie wydania składnika majątkowego, którego wartość księgowa jest niższa niż księgowa wartość umarzanych udziałów, powstanie po stronie spółki dochód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób prawnych. Zdaniem Spółki w sytuacji przekazania składników majątkowych spółki z tytułu wynagrodzenia za nabyte udziały w celu ich umorzenia oraz jako dywidendy, po stronie spółki nie powstanie przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób prawnych.
W interpretacji indywidualnej z dnia 9 maja 2012 r. Minister Finansów uznał stanowisko Spółki za nieprawidłowe. W ocenie organu wydanie nieruchomości jako wynagrodzenia za umorzenie udziału spowoduje powstanie po stronie spółki przychodu z odpłatnego jej zbycia na podstawie art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. Nr 74, poz. 397 z późn. zm., dalej: "u.p.d.o.p."), z zastrzeżeniem art. 14 ust. 1 tej u.p.d.o.p., dopatruje się on bowiem różnic pomiędzy wypłatą wynagrodzenia w formie gotówki i rzeczowej pod względem skutków podatkowych, jakie rodzą się po stronie wypłacającego je podmiotu. Wypłata wynagrodzenia w formie gotówki byłaby dla Spółki neutralna podatkowo. Natomiast odmienna sytuacja ma, jego zdaniem, miejsce wtedy, gdy Spółka dokonuje wypłaty wynagrodzenia za umorzone udziały w formie niepieniężnej, kosztem swojego majątku.
Po bezskutecznym wezwaniu Ministra Finansów do usunięcia naruszenia prawa Skarżąca złożyła skargę do WSA. Zarzuciła naruszenie przepisów prawa podatkowego, tj. art. 12 ust. 1 i ust. 3 w zw. z art. 14 ust. 1 u.p.d.o.p., poprzez błędne przyjęcie, jakoby umorzenie przez spółkę udziałów za wynagrodzeniem w formie wydania na rzecz udziałowca składnika majątkowego, powodowało powstanie po stronie spółki dochodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób prawnych.
W odpowiedzi na skargę Minister Finansów wniósł o jej oddalenie, podtrzymując argumentację zawartą w zaskarżonej interpretacji.
W uzasadnieniu wyroku WSA wskazał, że w rozpoznanej sprawie spór sprowadza się do kwestii skutków podatkowych nabycia od wspólników udziałów spółki za wynagrodzeniem w formie niepieniężnej celem ich umorzenia.
W ocenie WSA wykładnia językowa art. 12 ust. 4 pkt 3 u.p.d.o.p. wskazuje wprost, iż umorzenie udziałów w spółce nie stanowi dla niej przychodu. Ustawodawca podatkowy nie rozróżnia przy tym umorzenia odpłatnego czy też bez wynagrodzenia - normując jedynie sytuację faktyczną umorzenia udziałów lub akcji w spółce. Z przepisu tego wynika też, że przychodem podlegającym opodatkowaniu podatkiem dochodowym jest jedynie kwota otrzymana z tytułu odpłatnego zbycia udziałów na rzecz spółki w celu ich umorzenia ponad kwotę ich wartości określonej w złotych na dzień ich faktycznego wniesienia. Podlegający opodatkowaniu przychód osiąga zatem udziałowiec i to tylko w kwocie stanowiącej różnicę między ich wartością w dniu ich wniesienia do spółki, a w dniu umarzania. Przepis ten jest przepisem szczególnym, co z kolei oznacza, iż powinien być on interpretowany w sposób ścisły, bowiem przez wykładnię, a w szczególności przy zastosowaniu analogii, nie można tworzyć nowych zdarzeń podlegających opodatkowaniu lub zwolnieniu od opodatkowania. Nakładanie podatków, innych danin publicznych, określanie podmiotów, przedmiotów opodatkowania i stawek podatkowych, a także zasad przyznawania ulg i umorzeń oraz kategorii podmiotów zwolnionych od podatków następuje bowiem w drodze ustawy (art. 217 Konstytucji RP). Bez oparcia w konkretnym przepisie prawa, brak jest też podstaw do różnicowania skutków związanych z jego wypłatą w zależności od formy tego wynagrodzenia, tak jak to przyjął organ interpretacyjny w niniejszej sprawie. Skoro wprost z przepisów prawa nie wynika, aby zapłata za umarzane udziały w formie niepieniężnej powodowała powstanie po stronie spółki obowiązku podatkowego, to nie można rozszerzać katalogu źródeł przychodu dla celów podatku. W ocenie WSA, taka interpretacja przepisów prawa podatkowego narusza zasadę in dubio pro tributario.
WSA powołując się na jednolite stanowisko prezentowane w orzecznictwie sądów administracyjnych podniósł, że wypłata wynagrodzenia z tytułu umorzenia udziałów nie może być zrównana z czynnością odpłatnego zbycia, o której mowa w Środa, 24.12.14
Ochrona danych osobowych - nowelizacja ustawy
W dniu 1 stycznia 2015 r. wchodzi w życie nowelizacja ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych wprowadzona ustawą z dnia 7 listopada 2014 r. o ułatwieniu wykonywania działalności gospodarczej.
Zmiany ustawy dotyczą trzech zasadniczych kwestii i mają na celu zmniejszenie obciążeń administracyjnych ciążących na podmiotach przetwarzających dane osobowe.
Po pierwsze, zgodnie z art. 36a ustawy, podmiot przetwarzający dane osobowe będzie mógł na nowych zasadach powołać u siebie administratora bezpieczeństwa informacji, do którego obowiązków należeć będzie zapewnianie przestrzegania przepisów o ochronie danych osobowych, prowadzenie rejestru zbiorów przetwarzanych danych, z wyjątkiem zbiorów zwolnionych z obowiązku rejestracji, a także inne ewentualnie powierzone zadania. Fakt powołania administratora bezpieczeństwa informacji należy zarejestrować u Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych.
Dotychczas, zgodnie z przepisami w rozdziału VI ustawy, podmiot przetwarzający dane osobowe był zobowiązany zarejestrować przetwarzane zbiory danych osobowych w GIODO. Obowiązek ten był często zaniedbywany przez przedsiębiorców, mimo, iż za jego niedopełnienie grozi odpowiedzialność karna. Od 1 stycznia, podmiot, który powoła i zarejestruje administratora bezpieczeństwa informacji, będzie zwolniony z obowiązku zgłaszania do GIODO przetwarzanych zbiorów danych osobowych. Rejestracji w GIODO nadal będą jednak podlegać zbiory danych osobowych zawierające t.zw. dane wrażliwe, takie jak pochodzenie, poglądy religijne, informacje o stanie zdrowia czy orientacji seksualnej. Ponadto w myśl nowych przepisów nie trzeba będzie już rejestrować zbiorów danych osobowych przetwarzanych ręcznie, bez użycia systemów informatycznych, na przykład ksiąg wejść i wyjść zakładu pracy – chyba, że zbiór taki zawiera dane wrażliwe.
Trzecim udogodnieniem jest nowa treść art. 48. Odtąd przekazanie danych osobowych do państwa trzeciego, które nie zapewnia na swoim terytorium odpowiedniego poziomu ochrony danych osobowych, o którym mowa w art. 47, nie będzie wymagać zgody GIODO, pod warunkiem, że administrator danych zapewni odpowiednie zabezpieczenia w zakresie ochrony prywatności oraz praw i wolności osoby, której dane dotyczą, przez wprowadzenie standardowych klauzul umownych ochrony danych osobowych, zatwierdzonych przez Komisję Europejską, albo wprowadzenie prawnie wiążących reguł lub polityk ochrony danych osobowych, zatwierdzonych przez GIODO.
